مهندسی تاب آوری :
امروز مشکل عمده در حوزه ایمنی صنعتی این است که اکثر روشهای سنتی ارزیابی ریسک و مدیریت ایمنی به تنهایی جوابگوی نیاز فناوری و صنایع پیچیده امروز نیستند؛ زیرا روشهای سنتی در زمان ارزیابی ، سامانه ها یا سازمانها را ایستا فرض می کنند و بر این اساس اقدام به واکاوی ریسک می کنند ؛ ولی متاسفانه وقوع حوادث شدید در صنایع مختلف و پیچیده نشان داده است که سامانه ها یا سازمانها ، پویا هستند و در نتیجه به طور مرتب در حال تغییر و تحول اند؛ پس ایستا فرض کردن آنها ، یکی از اشکالات عمده ای است که میتوان بر روشهای سنتی وارد کرد.
اشکالات طرح
اشکال دیگر این است که در اکثر روشهای سنتی ، زمان ارزیابی ریسک ، دیدی جامع نگر حاکم نبوده است و اغلب یک یا دو عامل از عوامل ایجاد حادثه ، یعنی انسان ، سازمان و عوامل مرتبط با فناوری ، تحلیل و بررسی می شوند و تعامل بین این عوامل و اثر آنها بر یکدیگر به هیچ وجه بررسی نمی شود. با این توصیف ، در حالیکه سامانه های فنی اجتماعی به سرعت در حال پیشرفت اند و این روند نیز ادامه دارد ،
مجموعه کاملی از روشها برای مدیریت موثر ایمنی پا به پای آن توسعه نیافته است ؛ بنابراین نیاز روشنی به رویکردهای جدید برای ارزیابی ریسک و مدیریت ایمنی احساس می شود و مهندسی تاب آوری به عنوان راه حلی در پاسخ به این نیاز ، در عرصه علوم مهندسی ظهور کرده است .
این تئوری را اولین بار توسط هلینج استاد بازنشسته دانشگاه فلوریدا در علوم اکولوژی ارائه کرد که بعدها در سال ۱۹۹۹ توسط اریک هلنگل وارد عرصه ایمنی شد .
- دانستن اینکه چه چیزی باید انجام شود ؛ یعنی چگونگی پاسخ به اختلالات تکراری ، غیر تکراری و آشفتگی ها از طریق اجرای مجموعه آماده ای از پاسخ ها یا از راه تنظیم عملکرد طبیعی . این امر به توانایی بیان حقایق اشاره میکند.
- دانستن این که به دنبال چه هستیم ؛ یعنی ، چگونگی پایش چیزی که میتواند در آینده نزدیک ، تبدیل به یک تهدید شود یا چیزی که در آینده نزدیک یک تهدید است . پایش ها باید شامل مواردی باشد که هم در محیط و هم در خود سامانه ، یا بعبارت دیگر عملکرد سامانه ، اتفاق می افتند . این امر به بیان وضعیتهای بحرانی اشاره دارد .
- دانستن آنچه مورد انتظار است؛ یعنی چگونگی پیش بینی تحولات ، تهدیدها و فرصت های بیشتر در آینده ، نظیر تغییرات بالقوه، اختلالات،فشارها و پیامدهایشان . این امر دلالت بر وضعیتهای بالقوه دارد .
- دانستن آنچه اتفاق افتاده است ؛ یعنی چگونگی درس گرفتن از تجربیات ، خصوصا نحوه یادگیری درس های مفید از تجربیات درست ، موفقیت ها و همچنین نقص ها . این امر بر بیان واقعیت ها دلالت دارد .