پسماند:

براساس قانون مديريت پسماند مصوب۲۰/۲/۱۳۸۳ پسماند به مواد جامد، مايع (غير فاضلاب) و گاز، گفته مي شود كه به صورت مستقيم يا غير مستقيم حاصل از فعاليت انسان بوده و از نظر توليد كننده زائد شناخته می­شود. ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻤﮑﺎری اقتصادی و توسعه (OECD)، پسماند عبارت است از موادی اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ، ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ و در آﯾﻨﺪه ﻧﺰدﯾﮏ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ آن ﻧﯿﺴﺖ و ﭘﺮدازش و ﯾﺎ دﻓﻊ آن ﺿﺮوری اﺳﺖ. برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP)، پسماند را این گونه تعریف می‌کند: اﺷﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﻟﮑﺸﺎن آن‌ها را ﻧﻤﯽﺧﻮاﻫند، ﯾﺎ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ آن‌ها ﻧﺪارد، یا از آن‌ها استفاده نمی‌کنند و به پردازش و دفع نیاز دارند.

پسماندهاي عادي:

به كليه پسماندهايي گفته ميشود كه بصورت معمول از فعاليتهاي روزمره انسانها در شهرها، روستاها و خارج از آنها توليد ميشود. از نمونه اين پسماندها ميتوان به زباله هاي خانگي و نخاله هاي ساختماني اشاره نمود.

پسماندهاي پزشكي (بيمارستاني):

به كليه پسماندهاي عفوني و زيان­آور ناشي از بيمارستانها، مراكز بهداشتي، درماني، آزمايشگاههاي تشخيص طبي و ساير مراكز مشابه گفته ميشود. ساير پسماندهاي خطرناك بيمارستاني از شمول اين تعريف خارج است.

پسماندهاي ويژه:

به كليه پسماندهايي گفته ميشود كه به دليل بالا بودن حداقل يكي از خواص خطرناكي از قبيل سميت، بيماري زايي، قابليت انفجار يا اشتعال، خورندگي و مشابه آن به مراقبت ويژه نياز داشته باشد و آن دسته از پسماندهاي پزشكي و نيز بخشي از پسماندهاي عادي، صنعتي، كشاورزي كه نياز به مديريت خاص دارند، جزو پسماندهاي ويژه محسوب ميشوند.

 پسماندهاي كشاورزي:

به پسماندهاي ناشي از فعاليتهاي توليدي در بخش كشاورزي گفته ميشود از قبيل فضولات، لاشه حيوانات (دام، طيور و آبزيان)، محصولات كشاورزي فاسد يا غيرقابل مصرف.

پسماندهاي صنعتي:

به كليه پسماندهاي ناشي از فعاليتهاي صنعتي و معدني و پسماندهاي پالايشگاهي صنايع نفت، گاز و پتروشيمي و نيروگاهي و امثال آن گفته ميشود از قبيل براده ها، سرريزها و لجنهاي صنعتي.

 ماده ۷ قانون مديريت پسماند:

مديريت اجرايي كليه پسماندهاي غيرصنعتي و ويژه به عهده شهرداري و بخشداري ها ميباشد. مديريت اجرايي كليه پسماندهاي صنعتي و ويژه به عهده توليد كننده مي باشد.

مدیریت پسماند

به عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های جوامع بشری مطرح می‌باشد. افزایش روزافزون حجم پسماندها  از یک سو و تنوع و گوناگونی آن‌ها از سویی دیگر بر پیچیدگی شرایط و نحوه جمع آوری و دفع آن ها می افزاید. مدیریت پسماندهای شهری به عواملی همچون تولید زواید، جمع آوری، حمل و نقل، دفن زباله و بازیافت آن بستگی دارد، بنابراین محدوده مدیریت این مقوله بسیار وسیع و متغیر است، برای چنین موضوعی راهی جز مدیریت و برنامه راهبردی وجود ندارد.

اهمیت مدیریت پسماند:

از ﻟﺤﺎظ ﺗﺎرﯾﺨﯽ، ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﺿﺮورتﻫﺎ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ، ﺳﻼﻣﺖ و اﯾﻤﻨﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﮐﻪ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺧﻄﺮ را ﺑﺮای ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، اﻣﺎ ﺟﻮاﻣﻊ اﻣﺮوزی ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮی را ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮدﻧﺪ،ﭘﺎﯾﺪاری زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ (ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﻮاد ﺑﻪ ﻃﺒﯿﻌﺖ) از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ و اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد آن و ﺑﺎزده اﻗﺘﺼﺎدی جزو مهم ترین آن اﺳﺖ. در ﭼﺎرﭼﻮب اﯾﻦ ﺿﺮورتﻫﺎ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ دﻻﯾﻞ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ عبارتند از : ﺣﻔﻆ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ زﻣﯿﻦ ، جلوگیری از آلودگی محیط زیست ، اﺗﺨﺎذ روﯾﮑﺮد ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ و ﺟﺎﻣﻊ ﮐﺎﻫﺶ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪی و ﯾﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺑﻪ روﺷﯽ ﭘﺎﯾﺪار، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی و ﺳﺎزﻣﺎن‌دﻫﯽ ﻧﻈﺎم ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ

اجزاي اصلی یک سیستم مدیریت پسماند

امروزي به طور کلی شامل تولید، جمع آوري، تفکیک، بازیافت پردازش و دفع میباشد. تفکیک، پردازش و بازیافت در هر مرحله از مدیریت جریان پسماند ممکن است انجام گیرد. طراحی و پیاده سازي یک سیستم جامع و پایدار مدیریت پسماند نیازمند بررسی ویژگیهاي مختلف پسماند در منطقه (نرخ تولید، کمیت و کیفیت، منبع و…) و خصوصیات خود شهر (زیرساختهاي موجود، توان اقتصادي، توپوگرافی، شرایط آب و هوایی، وضعیت معابر شهري، فرهنگ و سبک زندگی مردم، و…) به صورت جزئی است.